Τα Όρια χτίζουν σχέσεις Εμπιστοσύνης
Τα τελευταία χρόνια όλο και μεγαλύτερος λόγος γίνεται για την αναγκαιότητα επιβολής ορίων στα παιδιά.
Όρια είναι τα σύνορα του “πρέπει με το δεν πρέπει”, “του επιτρέπεται με το δεν επιτρέπεται”.
Με αυτόν τον τρόπο οι γονείς θέτουν όρια και προϋποθέσεις,για το πώς κατά την γνώμη τους θα είναι οι κανόνες συμπεριφοράς,επικοινωνίας και πειθαρχημένης συμβίωσης με το παιδί τους.
Οι περισσότεροι γονείς συμφωνούν ότι τα όρια είναι σημαντικά,αλλά δυσκολεύονται να τα θέσουν.Φοβούνται μήπως “χάσουν”την αγάπη του παιδιού τους.Ανησυχούν μήπως περιορίσουν την ελευθερία έκφρασής του ή αισθάνονται τύψεις που απουσιάζουν πολλές ώρες από το σπίτι.
Η αλήθεια είναι ότι τα όρια δεν έρχονται σε αντίθεση με τη ζεστασιά των γονιών και τον αμοιβαίο σεβασμό,αλλά αποτελούν μέρος τους.
Δεν υπάρχουν ιδανικές τεχνικές που να ταιριάζουν σε όλες τις οικογένειες. Η κάθε οικογένεια έχει τις δικές της προσδοκίες και κανόνες για να εφαρμόζει την αποτελεσματική πειθαρχία.
Για να μπορεί ένα παιδί να ακολουθεί και να σέβεται τους κανόνες μιας οικογένειας χρειάζεται να εκπαιδευτεί.Απαιτείται με ηρεμία και σταθερότητα να καταλάβει το περιεχόμενο των κανόνων και τι πρέπει να κάνει.
Τα όρια πρέπει να συμβαδίζουν με το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού και να διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία του.
Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα και σαφή. Δεν έχει νόημα να λέμε στο παιδί τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει,εάν δεν του εξηγούμε πρώτα τους λόγους.
Η επικοινωνία γύρω από την επεξήγηση των ορίων πρέπει να αφορά το “εδώ και τώρα”,χωρίς αναφορές στο παρελθόν “….την περασμένη φορά τα ίδια έκανες” και χωρίς προφητείες για το μέλλον “….ποτέ δεν θα αλλάξεις”.
Όσο σημαντική είναι η επεξήγηση των ορίων,άλλο τόσο σημαντική είναι και η υπενθύμισή τους.
Χρειάζεται σταθερότητα από την πλευρά των γονιών, ώστε να μην δίνουν διπλά μηνύματα για το τι επιτρέπεται και τι όχι. Καθώς και συχνή ενθάρρυνση και επιβράβευση της θετικής συμπεριφοράς και όχι μόνο επισήμανση της μη αποδεκτής συμπεριφοράς.
Είναι σημαντικό οι γονείς να ακολουθούν όρια,γιατί τα παιδιά ταυτίζονται μαζί τους. Επιπλέον,είναι απαραίτητη η κοινή γραμμή και των δύο γονιών.
Τα όρια και οι κανόνες δεν πρέπει να μπαίνουν με αυστηρό και άκαμπτο τρόπο.Ούτε θα πρέπει να ακολουθούνται από αυστηρές τιμωρίες.Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε τον όρο “συνέπειες” κι όχι “τιμωρία”,για τις οποίες θα έχουμε προειδοποιήσει το παιδί και θα έχουν ξεκάθαρο σκοπό.
Ο γονέας οφείλει να δείξει στο παιδί ότι η επιβαλλόμενη συνέπεια απευθύνεται στην πράξη και όχι στο ίδιο το παιδί.
Είναι λογικό πολλές φορές τα παιδιά να θέλουν να δοκιμάσουν κατά πόσο ισχύει το όριο που τους έχει τεθεί.
Είναι σημαντικό ως γονείς να αντέξουμε και τα δικά μας συναισθήματα αμφισβήτησης από την πλευρά των παιδιών μας.
Τα πολύ χαλαρά και ανύπαρκτα όρια δεν βοηθούν το παιδί. Καθώς μεγαλώνει λειτουργεί εγωκεντρικά και τελικά παρουσιάζει δυσκολίες προσαρμογής και σε άλλα πλαίσια.
Είναι σημαντικό να μπαίνουν ξεκάθαρα όρια ήδη από μικρή ηλικία. Μέχρι τα 7 έτη έχει συνήθως διαμορφωθεί η σχέση των παιδιών με τα όρια.
Τα παιδιά χρειάζονται προσανατολισμό.Χρειάζονται ένα νόημα στη ζωή τους.Τα όρια που θέτουν οι γονείς στα παιδιά,τους δημιουργούν ασφάλεια,καθώς τα παιδιά επιζητούν την προστασία και την καθοδήγηση των γονιών τους.
Βοηθούν τα παιδιά να λειτουργούν υπεύθυνα και ανεξάρτητα.
Μαθαίνουν έτσι να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους και να “χτίζουν” σχέσεις εμπιστοσύνης με τους γονείς τους.
Ένα παιδί που έχει μάθει να τηρεί τα όρια,δεν θα επιτρέψει εύκολα να καταπατήσουν τα δικά του,γεγονός που από μόνο του αποτελεί σημαντικό εφόδιο για την μετέπειτα ζωή του.
Τα Όρια χτίζουν σχέσεις Εμπιστοσύνης
Θεοδοσία Μιχέλη Παπαπάνου
Ψυχοθεραπεύτρια Οικογένειας-Νηπιαγωγός